مجتبی دشتی
آسیبشناس اجتماعی
چندی پیش در جلسهای که با چند کارشناس و آسیبشناس اجتماعی داشتم، یکی از آنها، شیوع موج جدیدی از مواد روانگردان را که در چند سال اخیر در بین جوانان مرسوم شده را متذکر شد و در مورد آثار زیانبار آن به تبادلنظر پرداختیم، بعد از پایان جلسه قدری با خود اندیشیدم که بهعنوان یک آسیبشناس اجتماعی حرفهای که در شاخه اعتیاد فعالیت دارم، چرا اینقدر دیر در خصوص این نوع روانگردان نسبت به (جمعآوری اطلاعات، اطلاعرسانی و پیشگیری) اقدام نمودهام، بنا به رسالتی که بر دوشم هست و باتوجه به اینکه این ماده مخدر چند سالی هست که در جامعه جهانی آثار مخربی، بر جای گذاشته و طیف وسیعی از این نوع روانگردان جامعه ما را تحت تأثیر خود قرار داده، مجابمان میکند تا نسبت به اطلاعرسانی، پیشگیری و کاهش آسیب اقدام عاجل نماییم. لازم به ذکر است که سوداگران مرگ و قاچاقچیان موادمخدر همواره در تلاشند تا گامی جلوتر از بانیان مبارزه با موادمخدر باشند به همین منظور همواره در ابداع و اکتشاف نوع جدیدتری از موادمخدر، روانگردان و توهمزاها هستند تا با این کار قبل از شناسایی و آگاهی مردم، فرصتی برای سودجویی و اشاعه فرهنگ پلید اعتیادی خود داشته باشند، البته نیروهای هوشیار و بانیان مبارزه با موادمخدر از سوداگران و قاچاقچیان موفقتر عمل کرده و در اکثر مواقع این نهال پلیدی و تباهی را قبل از اینکه کل جامعه را آفتزده کند، آن را در ریشه خشکانده، اما نباید از تبعات زیانباری که حتی حضور کمرنگ این مواد بر روی قشر جوان جامعه میگذارند بهراحتی گذشت. قسمت اعظم مبارزه، پیشگیری و درمان، اطلاعرسانی و آگاهی به جوانان و خانوادههاست عوامل بسیاری در گرایش جوانان به انواع موادمخدر وجود دارد. عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی که مطالعات و تحقیقات نشان داده شده است، جوانان بهعلت ریسکپذیری و خطرکردن در مواجه با موادمخدر جدید بیشتر در آسیب قرار میگیرند.
نام این ماده؛ ماشروم است که از گیاهی بهنام مجیک ماشروم گرفته شده است نامهای دیگر این گیاه، قارچ جادویی، قارچ مقدس، گوشت خدایان و .. میباشد که با نام علمی سیلوسایبین ماشروم شناخته شده است. ماشروم قارچ چتری شکل که حاوی ماده توهمزای سیلوسایبین و سیلوسین هستند که خاصیت روانگردانی دارند. این ماده به محض ورود در سیستم گردش خون با تقلید از عملکرد سرتونین در مغز، باعث تغییر در آگاهی فرد میشود که میتوان به خندههای بدون اختیار اشاره کرد و گاهاً پس از اتمام تأثیرات این ماده بدن فعالیتهای مغزیاش به همان شکل باقی میماند، طی تحقیقاتی که در این باره صورت گرفته این نتیجه حاصل شده است که مصرف بلند مدت این مادهمخدر میتواند باعث تغییر ساختار شخصیت فرد و همچنین صراحت کلام و رکگویی و دوری از تعصبات را به همراه داشته باشد.
ماشروم برای تأثیرگذاری بر روی سیستم بدن به سی دقیقه زمان نیاز دارد و بعد از دستیافتن به سرخوشی و نشاط حدود چهار الی شش ساعت در همین حال باقی میماند و در این حالت ضربان قلب و فشارخون در فرد افزایش مییابد مردمک چشمها گشادتر میشود و فرد احساس گرمای شدید و حالت گرگرفتگی را در خود دارد، از دیگر تأثیرات آن میتوان به انقباض رگها و اختلال در کار کلیهها اشاره داشت و خواب آلودگی وسیعی در فرد مشاهده میشود که گاهی بعد از مصرف حدود ده الی دوازده ساعت به خواب کاذب فرو میروند. میزان آسیبهایی که به دستگاه عصبی و سلولهای خاکستری مغز میزند، آگاهی و اطلاعرسانی کافی صورت نگرفته است.
سیلوسیبین بر روی حواس بینایی، شنوایی و لامسه تأثیر مستقیم داشته و آنها را از طریق سیستمی پیچیده ادغام میکند و همچنین موجب دیدن طیفهای نورانی در مقابل چشمها میشود و گاهی این نور بسیار زیاد است که موجب اختلال در دید واقعی فرد میشود و در پارهای اوقات هم استفاده افراطی از این قارچ سمی موجب درد شکم، اسهال، تهوع و مرگ میشود.
شاید یکی از دلایل گرایش به مصرف این نوع مادهمخدر این باشد که دارای بو و دود نمیباشد و بهراحتی میتوان آنرا مصرف کرد و در ضمن راههای تشخیص آن از طریق روشهای آزمایشگاهی سخت است. البته میتوان آن را در آزمایشگاههای مخصوص قارچشناسی تشخیص داد، اما در آزمایشگاههایی که با یک آزمایش ساده ادرار متوجه اعتیاد در فرد میشوند این کار سخت است. بهتر است بدانیم موادمخدر توهمزا در دراز مدت تأثیرات غیرقابل جبرانی را به سیستم عصبی و خود مغز وارد میکند.
باتوجه به این شرایط در کنار راههای تشخیص ابتلاء جوانان به این مادهمخدر صنعتی نیاز است که درخصوص مضرات این مادهمخدر بیشتر گفت و افراد جامعه را به آگاهی رساند تا بلکه بتوان گامی در رهایی از مشکلات بهوجود آمده برداشت.