جواد رزوینی
هفته گذشته، محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت، خبر از ثبت جهانی 10 محصول استراتژیک صادراتی ایران، شامل: زعفران خراسان، عسل سبلان، خرمای ربی سیستان و بلوچستان، خرمای استعمران خوزستان، خرمای کبکاب دشتستان و تنگستان، خرمای پیارم حاجیآباد هرمزگان، خرمای زاهدی طلایی دشتستان، نارنگی سیاهو، زرشک جنوب خراسان و عناب بیرجند داد که براساس توافقنامه لیسبون در سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO)، به ثبت جهانی رسید. این امر در نگاه اول از بابت ثبت جهانی چند محصول ارزشمند ایران و جلوگیری از دستاندازی سایر کشورها در زمینه ثبت محصولات مشابه آنها بهنام خویش، اقدامی ارزشمند است. اما در این میان، برای بسیاری در قاینات چند نکته بسیارحائز اهمیت است و جای پرسش دارد و سؤال اول و شاید مهمترین پرسش در این زمینه چرایی ثبت زعفران بهنام خراسان و زرشک بهنام جنوبخراسان است؟ درحالیکه، از قدیمالایام قاینات بهنام پایتخت زعفران و زرشک مشهور بوده است. اگرچه در سالهای اخیر، برخی اقدامات در جهت تنزل جایگاه قاینات در این زمینه صورت گرفت، اما اگر بنا به قضاوت علمی و منصفانه باشد، نباید به جایگاه قاینات در این زمینه خدشهای وارد نمود. این امر از این لحاظ بیشتر قابل توجه است که در همین فهرست، چندین محصول دیگر بهنام شهرها و مناطق خاص ثبت شده است، از جمله: در خراسانجنوبی عناب بهنام بیرجند ثبت شده است. اینکه چرا درمورد زعفران و زرشک بدینگونه عمل شده است، پرسشی است که بسیاری در قاینات توقع پاسخی قانعکننده درمورد آن دارند و اینکه، بهصورت شفاف و روشن پاسخ داده شود، علت این امر چه بوده است و بر چه مبنایی چنین تصمیمی گرفته شده است؟ این امر از این لحاظ حائز اهمیت است که تاکنون بیمهریهای بسیاری در طول سالهای اخیر در حوزه میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری و بهخصوص در حوزه میراث فرهنگی به قاینات شده است که شرح آنها مثنوی هفتاد من کاغذ میشود و این امر سبب میشود تا ابهامات و شبهات بسیاری نیز در این رابطه برای افکار عمومی در قاینات بهوجود آید. از این رو، ضروری است تا مسئولان و دستاندرکاران ذیربط جواب قانعکنندهای برای این امر داشته باشند. از سوی دیگر، این امر میتواند تلنگری باشد برای بسیاری در قاینات، که چرا پس از سالها، برنامهریزیها و اقدامات متنوع و گاه انجام یکسری امور با هیاهوی فراوان و حتی برگزاری جشنوارههایی که حتی عنوان ملی را با خود یدک میکشید، امروز به چنین نقطهای رسیدهایم؟ و چه کسانی امروز در قاینات باید پاسخگوی بروز چنین وضعیتی باشند؟