«بنیاد بیدل دهلوی» چهارمین عرس بینالمللی بیدل را روزهای 29 و 30 دی ماه 1395 در تهران برگزار میکند. به این بهانه بر آن شدیم تا با آقای سید جواد احمدی که یکی از چهرههای فرهنگی و فرهیخته دیارقاینات محسوب میگردد و همچنین مدیر اجرایی بنیاد بیدل دهلوی و دبیر اجرایی کنگره عرس بیدل دهلوی میباشد، در مورد کم و کیف و چگونگی برگزاری این همایش گفتوگویی داشته باشیم.
***
• در ابتدا در مورد برای آشنایی خوانندگان معنی و مفهوم عرس توضیحاتی را ارائه فرمایید؟
عرس عنوانی اسن که برای یاد کردن از شاعران و عارفان اهل فکر و ذکر استفاده میشود که برای جناب مولانا نیز این عنوان رایج است و عرس مولانا هر ساله برگزار میشود. برای جناب ابوالمعانی بیدل هم هر ساله یادکردها میگرفتند و بزرگان علم و ادب و معرفت جمع میشدند و این مجلس را به نام عرس بیدل برگزار میکردند. پس از فوت بیدل در سال 1133 تا 80 سال پس از درگذشت بیدل عرس بیدل توسط اطرافیان و دوستدارانش برگزار شد و پس از آن به خاطر اتفاقات تاریخی که در منطقه شبه قاره روی داد این برنامه تعطیل شد.
• در مورد زمان و اهداف تأسیس بنیاد بیدل دهلوی و برگزاری عرس بیدل دهلوی توضیحاتی را ارائه نمایید.
بنیاد بیدل با هدف ساماندهی و تجمیع میراث فارسی در آن سوی مرزهای جمهوری اسلامی تشکیل شده و غنای فعالیتهای ادبی از جمله اهداف بنیاد بیدل است. اگر بخواهیم در زمینه احیای میراث زبان فارسی قدمی برداریم، بخشی از آن امروز فراسوی مرزهای جغرافیایی ما میباشد که نمیتوان از آنها چشمپوشی کرد. عرس بیدل بر این اساس شکل گرفت و هدف آن توجه به مفاخر فرهنگی است که بدون توجه به این مفاخر نمیشود، میراث فرهنگی زبان فارسی را احیا کرد.
• لطفاً در مورد برنامه های این همایش توضیحاتی را ارائه فرمایید؟
چهارمین عرس بینالمللی بیدل دهلوی با حضور حدود 80 میهمان خارجی از 24 کشور با 16 ملیت متفاوت در تالار وزارت کشور برگزار میشود. برای افتتاحیه چهارمین عرس بینالمللی بیدل دهلوی از شخصیتهای مختلف داخلی و خارجی کشور نیز دعوت شده است که قرار است عرس چهارم با سخنرانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افتتاح شود.
• میهمانان شاخص این همایش چه کسانی هستند؟ تعداد مقالات رسیده به همایش چه میزان است؟
میهمانان شامل دو گروه هستند. در حدود 50 نفر از پژوهشگران و محققانی هستند که مقالاتشان را ارائه کردند.
گروه دوم چهرهها و شخصیتهای شاخصی هستند که در حوزه زبان فارسی شناخته شدهاند. رئیس فرهنگستان فارسی و اردو هند، رئیس انتشارات ملی هند، رئیس فرهنگستان ادب پاکستان و رؤسای دانشگاههای خارج از کشور که در ارتباط با زبان فارسی نقشآفرینی میکنند از جمله این گروهها هستند.
در مورد مقالات نیز باید بگویم مقالات متعددی به دبیرخانه رسید که در آنها به جایگاه بیدل در مناطق فارسی زبان پرداخته شده است، همچنین برخی از مقالات با محوریت زبان فارسی یا فعالیتهایی که برای گسترش زبان فارسی در سایر کشورها بود. در مجموع86 مقاله چکیدههایشان به دبیرخانه رسید که از آنها 62 عنوان مقاله داخلی پذیرفته شد، همچنین 50 عنوان مقاله خارجی نیز در این دوره پذیرفته شده است.
• در مورد برنامههای جنبی این همایش نیز اگر میتوانید توضیحاتی را ارائه فرمایید؟
در این دوره در کنار بخش اصلی برنامه نمایشگاهی از آثار خطی و نسخ تاریخی بیدل برای پژوهشگران دایر خواهد شد که میزان این نسخ در این دوره به نسبت به دوره سوم سه برابر شده است. در کنار آن برنامههای پژوهشی و آموزشی با حضور میهمانان خارجی و همچنین شبهای شعر و موسیقی و بیدلخوانی که روایت آوازی اشعار بیدل خواهد بود که توسط دو گروه داخلی (امیر محمد تفتی) و خارجی (استاد غزل شریف از افغانستان مقیم آلمان) و اجرای مشترک این دو گروه برنامهریزی شده تا شرکتکنندگان بتوانند از آنها استفاده کنند. همچنین تور تهرانگردی برای شرکتکنندگان خارجی از جمله برنامههای اجرایی این همایش است.
• در صورت امکان به برخی اقدامات اجرایی در این زمینه که از سوی بنیاد بیدل اجرا شده است، اشاره فرمایید؟
اخیراً با حضور آقای هادی سعیدی کیاسری رئیس بنیاد و اینجانب به عنوان مدیر اجرایی بنیاد بیدل دهلوی و «کانون ادبیات ایران» با «سازمان فروغ اردو» کشور هندوستان برای چاپ و نشر آثاری که به میراث زبان فارسی میپردازد، تفاهمنامه مشترک امضا کردند. این تفاهمنامه در حوزه تصحیح، چاپ و انتشار آثار برگزیده میراث زبان فارسی در هند و گزیدهای از ادبیات معاصر ایران مشتمل بر شعر و ادبیات داستانی است. بر طبق برنامهریزی انجام شده از میان فهرست آثار خطی که در هند موجود است، آثار مهم در اولویت قرار میگیرد تا برای مقابله، تصحیح و انتشار آن اقدامات لازم صورت پذیرد.این آثار در زمینههای لغتنامهها، دایرهالمعارفها، دیوانهای شعرا و تذکرههای شعر و دیگر آثار ادبی است که با اولویتبندی و برنامهریزی کار مقابله، تصحیح و انتشار آن به انجام خواهد رسید.
در کنار آن برگزیدهای از ادبیات امروز ایران به ویژه ادبیات انقلاب به زبانهای اردو و انگلیسی ترجمه و منتشر خواهد شد. در این زمینه کار گزینش و تدوین این آثار از سوی «بنیاد بیدل دهلوی» و «کانون ادبیات ایران» صورت میگیرد و ترجمه و ویراستاری آن از سوی «سازمان فروغ اردو» به انجام خواهد رسید. مجموعه این اقدام سبب میگردد مجموعهای دقیق، کامل و متقن و قابل ارجاع از ادبیات فارسی امروز در دسترس مخاطبان ادبیات جهان قرار گیرد.
همچنین با توجه به این که مأموریت «سازمان فروغ اردو» ترویج زبانهایی مانند: فارسی در شبه قاره هند است، تصمیم گرفته شد«کانون ادبیات ایران» و «بنیاد بیدل دهلوی» زمینههایی را برای حضور شاعران و نویسندگان ایرانی در محافل ادبی هند به طور پیوسته و زمانمند ایجاد کنند تا محافل ادبی هند هر چه بیشتر با چهرههای امروز ادبیات ایران آشنا شوند. بر همین اساس اعطای بورسهای کوتاهمدت آموزشی و پژوهشی به اساتید و پژوهشگران جوان و دانشجویان نخبه زبان و ادب فارسی هم در دستور کار مشترک قرار گرفت و مقرر شد در سال تعدادی از این بورسها به انتخاب «سازمان فروغ اردو» و توسط «بنیاد بیدل دهلوی» و «کانون ادبیات ایران» به نخبگان فعال در عرصه آموزش و پژوهش ادبیات فارسی تعلق بگیرد تا افراد مورد نظر با حضور در فضای ادبی ایران هر چه بیشتر با زبان و ادبیات معاصر ایران آشنا شوند. همچنین برگزاری سمینارهای علمی پژوهشی با موضوع بازشناسی آثار شاعران بزرگ سبک هندی چون صائب تبریزی، بیدل دهلوی و …. از دیگر مفاد مورد تفاهم طرفین است. از دیگر نتایج این سفر افتتاح بنیاد فارسی هند است که در دانشگاه دهلی با حضور مدیران و اساتید دپارتمان زبان و ادبیات فارسی دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه دهلی همراه بود.