گلایههای زرشککاران، مشکلات برای احداث بارگاه زرشک:
مهرماه و آبان ماه هر سال، شهرستان قاینات شاهد برداشت زرشک از باغات سطح زیر کشت این محصول است و باتوجه به اینکه قاینات قطب تولید زرشک کشور است، اما هر ساله کشاورزان در هنگام جمعآوری و برداشت زرشک با مشکلات عدیدهای روبهرو هستند؛ بهطوری که اکثر کشاورزان مجبور به فروش محصول زرشک خود با قیمت بسیار پایین به دلالان زرشک هستند. با آغاز فصل برداشت زرشک در مهر و همچنین بارانهای پاییز و زمستان کشاورزان و بهخصوص زرشکاران را با مشکلات فراوانی مواجه میکند و زرشکارانی که محصولات خود را در خرمنهای زرشک خشک میکنند اکثراً با خسارات زیادی مواجه میشوند. همزمانی برداشت محصول و شروع بارندگیهای پاییزی، نبود کارگاههای فرآوری و سولههای زرشک خشککنی و قرارداشتن موانع و قوانین سخت در مسیر اخذ تسهیلات این بارگاهها، دندان دلالان را تیزتر و اجبار کشاورزان را جهت فروش ارزان بیشتر کرده است که این نکات در حرفها و گلایههای کشاورزان قابل تأمل است.
فروش زرشک به دلال به دلیل نبود بارگاه زرشک:
یعقوبی یکی از کشاورزان روستای محمدآبادعلم میگوید: علیرغم اینکه محصول زرشک در این منطقه حرف اول را میزند، اما در هنگام برداشت محصول با مشکلات زیادی برای جمعآوری روبهرو هستیم و از ترس ازبین رفتن زرشک باتوجه به برودت هوای سرد و بارندگی، مجبور به فروش زرشک به دلالان هستیم. وی بیان داشت: برای ایجاد بارگاه زرشک باید هفت خوان رستم را طی کنیم و اکثر کشاورزان در نیمه راه از گرفتن تسهیلات و ایجاد بارگاه زرشک خودداری میکنند.
قوانین دست و پاگیر برای احداث بارگاه:
دلخاک از دیگر کشاورزان روستای محمدآباد علم، گفت: باتوجه به اینکه محصول زرشک بعد از برداشت مدت زیادی طول میکشد که خشک و به فروش برسد، لذا برای خشککردن زرشک هر ساله با مشکل مواجه میشویم و باتوجه به اینکه در مناطق ما بارگاه زرشک هم نیست، مجبورهستیم که محصولات خود را با قیمت پایین به دلالان بفروشیم. وی افزود: به ما اجازه ساخت یک مکان در باغات کشاورزی را نمیدهند تا حداقل یک چهاردیواری احداث و بهصورت سنتی بارگاه زرشک ایجاد کنیم. این کشاورز گفت: برای تهیه بارگاه بنا به دستور و قوانینی که دارند باید استعلامهای زیادی را انجام دهیم بهطوری که حتی پشیمان میشویم که از تسهیلات استفاده کنیم.
هزینه زیاد و قوانین پیچیده احداث بارگاه زرشک:
محمدی یکی دیگر از کشاورزان، گفت: برای دریافت تسهیلات و ایجاد بارگاه زرشک بسیاری از کشاورزان مراجعه کرده بودند، اما چون روند دریافت تسهیلات و قانونهایی که دارند سخت است و اکثر دوستانم از دریافت آن پشیمان شدند، من هم به دنبال آن نرفتم و با هزینه شخصی و بهصورت سنتی منزل شخصی خود را به بارگاه زرشک تبدیل کردهام.
وی افزود: سختگیریهای بیمورد و گذر از هفتخوان رستم برای دریافت تسهیلات و ایجاد بارگاه زرشک در این منطقه، باعث شده است که ما هم محصول خود را با قیمت بسیار پایین و بهصورت مدتدار و با دریافت چک در اختیار دلالان قرار دهیم. این کشاورز محمدآبادی گفت: برخی از کشاورزان حتی خانه آنها کاه گلی است و در یک خانه بسیار محقر زندگی میکنند، اما ساخت بارگاه زرشک باید طبق قوانین مسکن و شهرسازی ایجاد شود که هزینه زیادی برای کشاورزان دارد و با این تسهیلاتی هم که پرداخت میکنند مقرون به صرفه نیست.
ضرورت خرید تضمینی زرشک:
محمد یعقوبی از دیگر کشاورزان روستای محمدآبادعلم میگوید: روستای محمدآباد در بخش مرکزی قاین بهعنوان قطب کشاورزی شهرستان است و بیشتر محصول زرشک بخش مرکزی در این روستا تولید میشود، اما هنوز به تعداد انگشتشمار بارگاه زرشک در این روستا نداریم. وی اظهار داشت: خواسته ما از مسئولین این است که امکان خرید زرشک بهصورت تضمینی برای کشاورزان وجود داشته باشد تا حداقل کشاورز دغدغه فروش محصول خود را نداشته باشد.
مدیر جهاد کشاورزی قاین: حق را به کشاورزان میدهیم.
در این باره با مهندس سجادی مدیریت جهادکشاورزی قاین گفتگویی داشتیم.
مدیرجهادکشاورزی قاین گفت: شهرستان قاینات بهعنوان بزرگترین قطب تولید زرشک در کشور است که 4 هزار و 112هکتار از زمینهای آن زیر کشت زرشک است. سجادی افزود: از این میزان 3418 هکتار آن بارور و 694 هکتار آن غیربارور است و پیشبینی میشود از سطوح بارور میزان 15000 تن زرشک تر برداشت شود.
مدیر جهادکشاورزی قاین بیان داشت: علیرغم اینکه سطح زیرکشت نسبت به سال گذشته حدود 100 هکتار افزایش داشته است، اما متأسفانه میزان تولید نسبت به سال قبل به دلیل خسارت تگرگ، گرما و تف باد حدود 10 درصد کاهش دارد. وی با بیان اینکه 97 درصد زرشک دنیا در خراسانجنوبی تولید میشود، گفت: 9600 خانوار در شهرستان قاین بهرهبردار زرشک میباشند.
سجادی در پاسخ به این سؤال مبنی بر اینکه اکثر کشاورزان از روند دریافت تسهیلات و احداث بارگاه زرشک گلایهمند هستند، گفت: ما این حق را به کشاورزان میدهیم و از طریق سازمان جهاد کشاورزی پیگیری این موضوع هستیم و امیدواریم که از طریق سازمان جهادکشاورزی بتوانیم روند دریافت تسهیلات و استعلامات را کاهش داده و قدم مثبتی برای کشاورزان برداریم.
بزرگترین کارخانه فرآوری شرق کشور (خوشه سرخ قاین) در شهرستان قاین قرار دارد که متأسفانه چندسالی است به دلیل کمبود نقدینگی تعطیل است و امکان خرید زرشک از کشاورزان برای این کارخانه وجود ندارد.
اگرچه براساس پیامهایی که امسال از سوی این شرکت ارسال شده است و نسبت به خرید محصول زرشک کشاورزان بهصورت مدتدار اقدام خواهد کرد، اما جای این سؤال است که کشاورز با این همه رنج و زحمتی که در طول سال تحمل میکند چند ماه باید در انتظار دریافت حاصل دسترنج خود باشد؟؟
آیا خرید مدتدار میتواند خرید نقد و ارزان دلال را جبران نماید؟ در صورت جبران، کشاورزان کدام فروش را انتخاب میکنند ؟ نقد یا نسیه؟؟؟