این فرصت را مغتنم بشمرید:
«امروز جامعه مدّاح کشور، فرصت بسیار بزرگی را در اختیار دارد؛ شما مجالسی تشکیل میدهید؛ و گاهی جمعیتهای هزاران نفری و غالباً هم جوان جمع میشوند پای منبر شما و پای خواندن شما و مدیحهسرایی و مرثیهخوانی شما؛ از این فرصت بهتر؟ اغِتَنمُِوا الفُرَص فاَنِهَّا تمَُرُّ مَرَّ السَّحاب. این فرصت را مغتنم بشمرید؛ از این فرصت بهترین استفاده را بکنید. البته «هر فرصتی همراه است با یک مسئولیّت؛ وقتی شما نتوانید با کسانی مخاطبه بکنید، مسئولیتتان در یک حد است؛ وقتی توانستید مخاطبه کنید، طبعاً فراتر از حد شخصی و به اندازه حوزه توان تَخاطُب، مسئولیت گسترش پیدا میکند. شما که میتوانید با مردم حرف بزنید، این مسئولیتآور است. اگر جامعه مداح کشور آنچنان که شایسته این مقام است بتواند مسئولیّت خود را ادا کند، تحوّلی در سطح کشور اتفّاق میافتد.
-1 نسل جوان را، به عمل به دین سوق دهید:
«بهترین استفاده از این فرصت چیست؟ تبلیغ معارف دین؛ تبلیغ همان چیزی که این بزرگواران، این نشانههای عظمت و فضیلت برای خاطر آن، جانشان را کف دست گرفتند؛ این همه رنج بردند؛ این همه مصیبت کشیدند؛ حادثه عاشورا به وجود آمد؛ حوادث گریهآور صدر اسلام بهوجود آمد «اینها» برای چه بود؟ برای ترویج معارف دین بود. از این فرصت برای ترویج معارف دین، برای سوقدادن نسل جوان به عمل به دین، به عمل به شریعت، به عمل به مسئولیّتهای بزرگ این دوران استفاده کنید.
-2 تبدیل جوانها به انسانهای کارآمد با عزم جزم:
«وقتی که در یک جماعتی ده هزار جوان یا پنج هزار جوان جمع شدند و دلشان را دادند به شما، شما میتوانید با یک اجرای عالی، هنرمندانه و پُرمغز، اینها را تبدیل کنید به انسانهای کارآمدی که با عزم جزم بروند دنبال کار، میتوانید هم تبدیل کنید به آدمهای بیخیال، بیفکر، ناامید و از لحاظ معنوی تهیدست؛ این کار را هم میشود کرد. شما از این فرصت استفاده کنید و آن شکل اول را انتخاب کنید.
-3 هر کلمه شعرتان آموزنده باشد:
«سعی کنیم آنچه را بهعنوان مضمون و محتوا در شعر خودمان میگنجانیم، هر کلمه آن آموزنده باشد. فرق نمیکند؛ گاهی مصیبت است، گاهی مداحیست؛ همه اینها میتواند جوری انتخاب بشود که آموزنده باشد. در دوران شور انقلاب و هیجان انقلاب، در محرمی که آخرین محرم دوران طاغوت بود و محرمی بود که بلافاصله بعد از محرّم و صفر، پیروزی انقلاب اتفّاق افتاد، هیئات مذهبی در شهرهای مختلف، نوحههایی را میخواندند که هر یک از این نوحهها به قدر یک خطابه بلند و بلیغ، مردم را روشن و آگاه میکرد و بصیرت میداد. باید همیشه همینجور باشد؛ نوحهها را پرمحتوا کنید.
این کاری که نوحهخوان انجام میدهد، کار بسیار جذّاب و جالبی است. این سنّت نوحهخوانی و رفتارهایی که در نوحهخوانی انجام میگیرد، کارهای بسیار مهمی است؛ اینها استثنائىِ جامعه شیعه است، یعنی مخصوص ما است؛ در جاهای دیگر، به این شکل در مراسم مذهبی وجود ندارد؛ این از امتیازات ما است. این را باید پرمحتوا کرد، پرمضمون کرد.
-4 از محتوا و مضمون شایسته استفاده کنید:
« این منبرها یکی از آن وسایل منحصر به فرد است. اگر منبرها، مداحیها، هیئتها و نوحهخوانیهای ما، محتوای شایستهای داشته باشد، هیچ وسیلهای نمیتواند با آنها مقابله بکند، یعنی کاملاً منحصربه فرد است؛ ببینید، فرصت، این است؛ این فرصت را نباید ضایع کرد.
-5شعر با مضمون خوب و متکی به کتابها و نقلهای معتبر:
«مسئله بعد، مضمون است. بهترین مجموعه شعری که میشود در یک منبرِ مداحی انسان فکر کند، چیزی است که در آن، اولاً منقبت اهل باشد. ذکر مناقب آنها دلها را روشن میکند، شاد میکند، شوق را در انسان برمیانگیزد، اشک را از چشمها جاری میکند. البته منظور، مناقب متقن است. اینجور نباشد که انسان به حرفهای سست تکیه کند. این همه مناقب اهل بیت در کتابهای معتبر وجود دارد؛ از آنها استفاده بشود؛ از گفتههای افرادی که خودشان سندند، ثقه و معتبرند.
-6 ارتباط هیئت و مردم را نگه دارید:
«وقتی کسی وارد هیئت امام حسین(ع) میشود هیچکس به او نمیگوید: فلان جا بنشین، فلان جا ننشین؛ فلان جور بنشین، فلان جور ننشین؛ کِی بیا، کِی برو؛ کاملاً همه تحرکات، برخاسته از اراده مردم و خواست خود مردم است که آن هم ناشی از ایمان آنها است؛ این چیز خیلی خوبی است، این را باید نگه دارید؛ یعنی ارتباط هیئت را به ایمان مردم و عشق مردم و جاذبه و گیرایی خود هیئت و خود این کانون را برای دلهای مردم باید نگه دارید، این را باید حفظ کنید، یعنی جوری نشود که حالت اداری و مانند اینها پیدا بکند.
-7 با سینهزنی، معرفتافزایی کنید:
«وقتی که شما شعر میخوانید یا دم میدهید تا مثلاً در نوحهخوانی سینه بزنند، چیزی بگویید که آنکس که سینه میزند، بر معرفتش بیفزاید، یک چیز جدیدی بفهمد. بله، میشود گریه گرفت و مصیبتخوانی کرد بدون بصیرت، آن هم بلاشک یک مرحلهای از فضیلت است، امّا آن فضیلت برتر، این است که ما بصیرتهایمان افزایش پیدا کند؛ نسبت به ائمه، قرآن، اسلام، نسبت به آینده جامعه جهانی؛ اینها هدفهای اصلی است، اینها باید انشاءا… در شعرهای ما، در خواندنها و مداحیهای ما هم بیاید.
8 – باید اخلاقیات را تکرار کنید:
«اگر گویندهای مثل ما بنشیند به مردم نصیحت کند، خیلی معلوم نیست تأثیر عمیقی ببخشد؛ اما وقتی خوانندهای همین مضمون را در یک شعرِ زیبا و خوب و با لحن خوب بیان میکند، مثل آب گوارائی است که انسان مینوشد؛ تمام سلولهای بدن انسان از این آب بهرهمند میشود، تا اعماق وجود انسان اثر میگذارد. البته اخلاقیات باید تکرار شود. گفتن اثر دارد، شنیدن اثر دارد؛ اما این اثر، دائمی و ابدی نیست؛ مؤثرات دیگری هم در جامعه هست که در جهت عکس آن کار میکند.
-9 با قرآن و حدیث انس داشته باشید:
«در مطالعات خود، با قرآن و حدیث آشنا شوید. آشنایی با قرآن و حدیث توصیه ما به همه است؛ اما مبلغان دین و جامعه مداحان طبعاً مخاطب ویژه این حرف هستند؛ با قرآن باید انس پیدا کنند. قرآن را حتماً بخوانید، باتوجه به ترجمه بخوانید، این ترجمه را به یاد بسپرید. در آیاتی که نصیحت هست، متضمن یک معرفتی است که انسان میفهمد، آنها را ثبت کنید، ضبط کنید، یادداشت کنید، از آن بهرهمند شوید؛ هم بگویید، هم عمل کنید. حدیث هم همینجور.
-10 باید به قرآن در هیئتها توجه کنید:
«چقدر خوب است که در محافل هیئتها، به مسئله قرآن – قرآنخوانی و معارف قرآنی – اهتمام ورزیده بشود؛ چقدر خوب است که در این نوحهخوانیها مضامین اسلامی، مضامین انقلابی، مضامین قرآنی گنجانده بشود.