در شماره 158 نشریه طنین قاینات، مطلبی درج شده بود، مبنی بر اینکه: (… پارهای سیاستها و نگرشها و دیدگاههای تنگنظرانه و غلط که متأسفانه خود را با مقدسات نیز درآمیخته است، مانع آن شده است که شهری شاد داشته باشیم). درخصوص این مطلب لازم است چند نکته را یادآور شویم:
شادی دو نوع است؛ الف) شادی کاذب، مخرب و کوتاهمدت. ب) شادی حقیقی، بادوام و سودمند. در این جا بهصورت جداگانه به توضیح و تبیین هر دو نوع از شادی میپردازیم:
الف: شادی کاذب و مخرب: در کورتکس مغز انسان، قسمتی به نام فارسی (شادیآور) وجود دارد. وقتی انسان موسیقی نامشروع گوش کند یا مواد مخدر استعمال نماید، این قسمت از مغز فعالشده، هورمونی ترشح میکند که انسان را به شادی کاذب مبتلا میسازد. لذا شادی ناشی از گوشدادن به موسیقی نامشروع مانند شادی ناشی از استعمال مواد مخدر، شراب و قرص روانگردان است که شاید در کوتاهمدت انسان را از غم و غصه دنیا رهایی بخشد. اما در بلندمدت به اغتشاشات فکری و روانی دچار میسازد. نمونه بارز آن را امروزه به وضوح میتوان در جامعه مشاهده کرد. با آنکه موسیقی و غنا در جهان شدیداً رایجشده و گسترشیافته است، اما اغتشاشات فکری و امراض روانی نه تنها کمتر نشده، بلکه بیشتر هم شده است.
البته شکی نیست که در موسیقی غنایی و بسیاری از محرمات، فوایدی نیز نهفته است، اما آنچه شارع مقدس بهعنوان حرام معرفی نموده است، مضرات آن بیش از فواید آن است. در اینجا تنها به گوشهای از مضرات موسیقی نامشروع از جهت علمی و طب جدید اشاره میکنیم: دانشمندان میگویند: اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک به موازات یکدیگر در تمام اعضای بدن، دوشبهدوش و همراه هم حرکت میکنند. تا هنگامی که تحریکاتی از خارج بر آنها وارد نیاید و هر دو به موازات یکدیگر کار کنند، تعادل بدن را حفظ نموده این تعادل در صحت و سلامتی روحی و جسمی انسان مدخلیت دارد. ولی هرگاه یکی از این دو، تعادل و توازن خود را از دست داد، آنگاه به نسبت عدم تعادل هریک، اختلال روانی و کالبدی (جسمی) برای شخص ایجاد مینماید. وقتی که از خارج تحریکاتی در روی اعصاب شروع میشود، اعصاب سمپاتیک یا پاراسمپاتیک به میزان تحریکات خارجی، تعادل خود را از دست داده، پایین یا بالا میروند. بدیهی است که به هر اندازه بین این دو سیستم اعصاب، فاصله ایجاد شود، به همان اندازه، نگرانیهای روانی، اغتشاشات فکری، و خلاصه عدم تعادل روحی آغاز میگردد. از جمله علل تحریکات خارجی که عدم تعادل بین اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک ایجاد میکند، ارتعاشات موسیقی است. (موسیقی) وقتی که آهنگهای شادانگیز یا نواهای حزنآمیز و مخصوصاً اگر با ارتعاشات عجیب و غریب موسیقی (سمفونیک) همراه گردد، بهطور مسلم، تعادل لازمی را که بایستی بین دو دسته عصب سمپاتیک و پاراسمپاتیک وجود داشته باشد برهمزده، و درنتیجه اصول حساس زندگی را اعم از هضم و جذب و دفع و ترشحات و ضربان قلب و وضع فشار مایعات بدن از جمله خون و غیره را مختل ساخته و رفته رفته شخص را به گرفتاریها و امراضی نزدیک میسازد که طب جدید با تمام پیشرفتهای حیرتانگیز خود در اغلب موارد از معالجه آن عاجز میماند. (رساله تأثیر موسیقی بر اعصاب ص3 و نیز رجوع شود به کتب ذیل مناظره دکتر ویبر، بلاهای اجتماعی قرن ما، موسیقی و اسلام، محرمات اسلام ص652 )
ب: شادی حقیقی و سودمند: شادی حقیقی از طرق مشروع و حلال حاصل میشود، از جمله موارد ذیل میتواند به شادی حقیقی و سودمند، منجر شود:
1 – رفاه اجتماعی و اینکه هر شخصی بتواند در مخارج زندگی را تأمین و از امکانات زندگی درحد متعارف برخوردار باشد. 2 – امنیت اقتصادی؛ عدم وجود رکود و تورم در جامعه، داشتن شغل پایدار و امید به آینده میتواند به فرح و سرور درونی انسان منجر شود. 3 – شوخیکردن با همدیگر به گونهای که شخصیت کسی مورد تحقیر و اهانت قرار نگیرد. بهعبارتی با هم خندیدن، نه به هم خندیدن.
4 – تفریح و تفرج در طبیعت. 5 – گوشدادن به نغمه پرندگان، صدای جاریبودن آب، نگاهکردن به آب روان و سبزه و هر آنچه را خدا حلال و به آن سفارش فرموده است.
6 – توکل، اعتماد و امید به خدا در زندگی؛ چنانچه امروزه میبینیم حتی در پیشرفتهترین و مرفهترین کشورهای دنیا از قبیل سوئیس و ژاپن نیز بهعلت تضعیف ارزشهای دینی، آمار خودکشی بالا است و این موضوعی نیست که ما ادعا کرده باشیم، بلکه خبرگزاریها و رسانههای معتبر دنیا از جمله (ژاپن تودی) به آن اشاره کرده و ابراز نگرانی نمودهاند.
البته باید توجه داشت که از نظر اکثر مراجع عظام تقلید تنها (موسیقی غنایی) حرام است.
با تشکر از مدیرمسئول آزاداندیش و سردبیر محترم نشریه طنین قاینات که در راستای آزادی بیان به ماهم فرصت ابراز عقیده دادند، این مقاله را با آیه216 سوره مبارکه بقره به پایان میبریم که تصریح میکند: (… بسا چیزی را خوش ندارد و آن برای شما خیر است و بسا چیزی را دوست دارید و آن برای شما زیان دارد و خدا ( مصلحت شما را) میداند و شما نمیدانید.)
حوزههای علمیه قاینات